Vergeten we het mondkapje niet?
Doorgeplaatst artikel van ikwilgewoonnaarschool.nl
Middelbare scholen mogen weer open, maar het mondkapje mag nog steeds niet af. Daarom mijn dringende oproep aan scholen, docenten en ouders: vergeten we het mondkapje niet?
De blijdschap is groot. De besmettingscijfers dalen, we mogen versoepelen. En dus ook de scholen. Vanaf 31 mei mogen de middelbare scholen weer helemaal open. Geen gedeeltelijke sluiting meer, geen halve klassen meer, zelfs de 1,5 meter afstand tussen leerlingen mag eruit. Jongeren mogen de laatste weken van het schooljaar al hun klasgenoten weer zien, en vijf dagen per week hun lessen volgen. Hoewel docenten hun twijfels hebben, is het wat veel mensen betreft een feestje waard. Want de kinderen kunnen weer gewoon naar school.
Of toch niet. Naar school ja, maar niet gewoon. Want de mondkapjes blijven. Vanaf 31 mei moeten kinderen ook weer vijf dagen per week een niet-medisch mondkapje opzetten. In de gangen, de kantine en in bepaalde lessen. En daar is helemaal niets ‘gewoon’ aan.
Het mondkapje is namelijk een bijzondere maatregel.
Geen maatregel spreekt zo tot de verbeelding. Hoewel goede wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt, is het mondkapje voor veel mensen dé oplossing. Je ademt een virus in, dus bedek je je mond. Dat werkt geruststellend.
Geen maatregel is ook zo besmettelijk. Mondkapje zien is mondkapje dragen. De snelle verspreiding van het mondkapje is er één waar menig virus jaloers op kan zijn.
Geen maatregel is ook zo zichtbaar en controleerbaar. Kun je het handen wassen nog eens overslaan, en valt het niet op als je even minder afstand houdt, doen alsof je een mondkapje draagt is lastig. Het aanspreken van mondkaploze kinderen door klasgenoot en docent is dan ook heel effectief, de groepsdruk enorm.
En geen maatregel is zo enthousiast gepromoot op de scholen. Een semi-grappig filmpje waar een leerling met onbedekt gezicht letterlijk uit de school gegooid wordt. Een fanatieke mondkapjesbrigade van leerlingen als handhaving. Strafsystemen waarbij kinderen woekerprijzen moeten betalen voor een mondkapje als ze hun kapje zijn vergeten. Maar ook filmpjes waar gemaskerde leerlingen zich heroïsch verenigen in de strijd tegen corona. En de ‘mondkapje-DIY-les als nieuwe aanvulling in het curriculum. Mondkapjes als groepsbinding, als way-of-life en als mode-item.
Het mondkapje heeft zo alle schijn van een onschuldige maatregel. Het geeft rust en kan overal ingezet worden. In vrolijke kleurtjes. Baat het niet, dan schaadt het niet, een kleine moeite. Toch?
Maar geen maatregel heeft ons stiekem ook zoveel angst aangejaagd. Want ze zijn er altijd en overal. Iedere dag weer wordt de leerling met zijn gemaskerde neus op de feiten gedrukt: de wereld is onveilig, mondkapjes zijn nodig, je klasgenoten zijn besmettelijk, je bent een gevaar voor anderen. Kinderen groeien op in angst.
Geen maatregel heeft onbewust zoveel invloed op de omgang tussen kinderen. Het niet zien van gezichten, het slecht verstaan van de ander belemmert communicatie en verstoort het broodnodige contact tussen kinderen.
En geen maatregel is zo hardnekkig. Scholen zijn geen brandhaarden van besmettingen weten we nu. Docenten en ouders worden niet massaal ziek door hun kinderen. En mondkapjes dragen niet wezenlijk bij aan het bestrijden van een virus. Maar ondanks het gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing, de afwezigheid van een effect op besmettingen, ondanks de schimmels en het zuurstofgebrek blijft men zich vastklampen aan het mondkapje. Als een drenkeling aan wrakhout. We nemen niet graag afstand van ons veiligheidsgedrag. Zelfs niet als we allang weten dat het niet werkt.
En zo is het mondkapje het gezicht van onze pandemie geworden. Het gezicht van dit op z’n minst twijfelachtige beleid. De continue herinnering aan een crisis, aan opgelegde beperkingen en toekomstige maatregelen. Want wanneer mag het dan wel af? Versoepelingen, dalende cijfers hebben het mondkapje niet verjaagd. Wordt het dagelijks testen voor je het kapje af mag zetten? Of moet een experimenteel vaccin het voor elkaar krijgen? Of is het mondkapje een blijvertje?
Het mondkapje is verre van onschuldig. Het staat niet voor geruststelling, maar voor een onveilige toekomst. Versoepelingen of niet, zolang er mondkapjes zijn, is er angst. En kinderen blijken last te hebben van deze chronische angst, opgelegd door volwassenen. ‘Dat doen ze wel even’, bleek niet zo te zijn. ‘Maak oma niet ziek’, bleek kinderen ziek te maken. ‘Je doet het voor een ander’, bleek teveel van het zelf te kosten. De jeugd-GGZ loopt vol, de jeugdhulpverleners slaan alarm. Onze kínderen zijn nu degene die in gevaar zijn.
Het is geweldig dat de scholen weer open gaan. Geen dag te vroeg. Maar om kinderen weer sociaal en gezond te maken, is meer nodig dan alleen het openen van het schoolgebouw. We dienen kinderen hun gevoel van vrijheid, veiligheid en verbinding weer terug te geven. Zodat kinderen weer jong kunnen zijn.
Zolang de mondkapjes verplicht zijn, is hier geen sprake van. Daarom mijn dringende oproep, lieve mensen, docenten en ouders. Vergeten we alstublieft het mondkapje niet?
