Mondkapjes creëren angst en afstand, maar er is een oplossing: botox!

In het wetenschappelijke vakblad Journal of Cosmetic Dermatology, is op 27 juni 2020 een boeiend artikel verschenen, geschreven door drie Amerikaanse kosmetisch chirurgen: ‘“Masking” our emotions: Botulinum toxin, facial expression, and well‐being in the age of COVID‐19’. Boeiend om twee redenen. Ten eerste beschrijven de chirurgen in dit artikel uitgebreid, aan de hand van wetenschappelijke literatuur, de rampzalige sociale impact die het dragen van mondkapjes met zich meebrengt. Ten tweede vanwege de oplossing die ze aandragen: botox inspuiten! Dan verdwijnen de rimpels! Het zegt wel alles over de hysterische sfeer waarin de wereld zich bevindt.

De drie chirurgen beschrijven uitgebreid onderzoek van psycholoog Paul Ekman en andere psychologen over gezichtsuitdrukkingen en hoe die de relaties tussen mensen beïnvloeden. Ekman ontdekte begin jaren 70 dat er zes universele gezichtsuitdrukkingen zijn, namelijk verrassing, angst, afkeer, woede, blijdschap en verdriet. Als we met iemand in gesprek zijn, tasten we constant de gezichtsuitdrukkingen van onze gesprekspartner af om te checken of de woorden die diegene gebruikt overeenkomen met wat diens gezicht communiceert. Onze communicatie loopt voor 55% via de mimiek van ons gezicht. De gebieden rond de ogen en de mond zijn het belangrijkst in het overbrengen van deze emoties, waarbij de ogen het allerbelangrijkst zijn.

In het aflezen van de gezichtsuitdrukkingen van een mondkapjesdrager missen we nu het gebied rond de mond, wat het een stuk lastiger maakt om iemands emoties van zijn gezicht af te lezen, schrijven de chirurgen. Een echte lach, ook wel de Duchenne lach genoemd, breng je over met je mond én je ogen. Een echte lach sprankelt. Maar niet iedere emotie is zo duidelijk af te lezen. Vooral de verschillen tussen angst en verrassing en afkeer en verdriet blijken lastiger van iemands gezicht af te lezen te zijn als we alleen de beschikking hebben over het gebied rond de ogen. We krijgen incomplete informatie over de gevoelens en emoties van de ander en dat brengt het gevaar van misverstanden met zich mee.

Daarbij komt ook nog dat door het bedekken van de onderste helft van het gezicht negatieve emoties beter overgebracht worden dan positieve. Volgens de auteurs is de fronsrimpel tussen de wenkbrauwen hierin de grote boosdoener. De oplossing die in dit onderzoek daarvoor wordt aangedragen is bizar, namelijk: spuit de fronsrimpel in met botox! Want, als iemand botox gebruikt, voelt hij zich aantrekkelijker, heeft diegene een hoger zelfbeeld, meer zelfvertrouwen, is kortom gewoon gelukkiger met het beeld dat hij, of zij, in de spiegel aantreft. Deze gevoelens straal je ook weer uit naar de mensen waar je mee communiceert. Die gaan zich ook beter voelen en dus ontstaat er een opwaartse spiraal! Het tegengestelde geldt ook, een slecht humeur is onbewust besmettelijk. Botox helpt dus om de besmettelijke verspreiding van een slecht humeur te voorkomen!

Tja. Er zijn dus mensen die over de rug van deze crisis botoxbehandelingen promoten. Buiten dat je, doordat het gezicht van je gesprekspartner al voor de helft bedekt is met een mondkapje, al beperkt bent in het ‘lezen’ van iemands gezicht, wordt nu ook nog gepromoot om de spieren tussen de wenkbrauwen uit te schakelen die nog wél emoties over kunnen brengen en wordt het gezicht nog uitdrukkingslozer! Blijven alleen de ogen zelf over en de kraaienpootjes rond de ogen, die mogen wel blijven, want die zijn deel van de ‘echte’ lach.

We dreigen volkomen uitdrukkingsloze etalagepoppen te worden. Dat is dan wel weer het “positieve” aan dit artikel. Het toont aan, op basis van uitgebreid psychologisch onderzoek, dat, als we langdurig mondkapjes dragen de mimiek in het bedekte deel van het gezicht zal verminderen. De emotie die je overbrengt zit gedeeltelijk verborgen achter een mondkapje. Die emotie is onzichtbaar voor de ander en wordt daardoor dus vlakker. En zo zal de reactie van de ander ook weer vlakker worden. Lachen wordt minder echt.

Een echte lach, daar wordt de ontvanger ook blij van. Net als wanneer iemand verdriet heeft, je kunt dan het verdriet van de ander voelen, je leeft mee met de ander. Samen lachen, samen huilen, het zorgt voor een gevoel van ‘samen’, van met elkaar meeleven, je kunt er zijn voor een ander en de ander voelt zich getroost. Maar ook je eigen gevoel wordt vlakker door de verplichte mondkapjes. Lachen zorgt ervoor dat je je zelf ook vrolijker voelt, net als dat boos kijken ervoor zorgt dat je humeur slechter wordt. Je eigen gevoel schuift dus op naar het negatieve. Doordat nu de mond bedekt is, wordt de lach minder echt, minder stralend, en wordt verdriet ook minder voelbaar, minder goed over te brengen, er zit letterlijk een barrière voor. Doordat het effect van de emoties minder groot is, vermindert ongemerkt ook de mimiek in je gezicht. Zo werkt dat in de natuur, overbodige gewoontes doven langzaam uit. Een trieste conclusie.

De wereld wordt er zo niet vrolijker op. Mensen zijn, bijvoorbeeld in supermarkten, toch al minder geneigd tot een praatje. Er wordt opgeroepen om je boodschappen alleen te doen en alleen als het nodig is, geen funshoppen. Als je dan tijdens een praatje ook nog verward raakt omdat je de emoties van die persoon niet goed kunt lezen, motiveert dat niet om in contact te blijven met je medemens. Bovendien kan die ander ervoor zorgen dat je besmet raakt met het virus, je wordt dus bang gemaakt voor je medemens. De meesten van ons voelen zich toch ook minder op hun gemak met zo’n mondkapje op, zeker in een gesprek met een ander. Als je een sjaal voor je gezicht hebt als het koud is, zorg je er onbewust toch voor dat je mond zichtbaar is als je met een ander praat, dus trek je die sjaal naar beneden. Zo niet met een mondkapje. We dreigen dus de emotionele verbinding te verliezen met de mensen die niet onze directe naasten zijn, want die ontmoet je immers in je eigen woonkamer, waar je geen mondkapje draagt.