NEN-keurmerk voor mondkapjes: een wassen neus

,
Duimpje omlaag voor keurmerk NEN

Het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) heeft een keurmerk ontwikkeld voor niet-medische mondkapjes. Op de website van consumentenprogramma Radar is te lezen dat ‘goede mondkapjes 70% van de druppels tegenhouden’. Maar in hoeverre draagt een goedgekeurd mondkapje daadwerkelijk bij aan het tegenhouden van virussen? Welke zekerheid biedt dit keurmerk de consument eigenlijk?

Om aan de NEN-norm te voldoen moet een mondkapje een hoge filtratie-efficiëntie hebben (>70%), voldoende zuurstof doorlaten, geen giftige stoffen bevatten, goed aansluiten op het gezicht en het liefst herbruikbaar zijn.

In de NEN-spec, het document dat ter onderbouwing dient van het keurmerk, en bij de NEN is op te vragen, staat het volgende: “Om op een voldoende effectieve manier bij te dragen aan het beperken van de verspreiding van het COVID-19 virus, moet een mondkapje voor publiek gebruik voldoen aan een filtratie-efficiëntie van minimaal 70% voor deeltjes van een diameter 3 μm (± 0,5 μm). Deze deeltjesgrootte wordt in grote mate representatief geacht voor druppels die vrijkomen bij zwaar ademen en praten. Hoesten en niezen leiden tot het vrijkomen van zowel kleine als grote druppels in de range van 1 μm – 1000 μm.”

Een NEN-spec is een document dat in korte tijd is opgesteld en een snelle oplossing moet bieden voor een specifieke behoefte van de markt. Het is gebaseerd op informatie van betrokken stakeholders, maar (zo staat letterlijk in het stuk) de inzichten zijn niet vanuit alle invalshoeken bekeken en onderbouwd.

Een cruciale invalshoek die ontbreekt, is de rol van aerosolen bij het verspreiden van het COVID-19 virus. Deze hebben een grootte die wordt gemeten in nanometers in plaats van micrometers – dat scheelt een factor duizend. RIVM en WHO geven maar met moeite toe dat aerosolen een rol spelen in de verspreiding van het coronavirus, maar de werkelijkheid is dat aerosolen verreweg de belangrijkste virusverspreiders zijn. ([1])Niet-medische mondkapjes zijn alleen al vanwege het poreuze materiaal niet in staat om deze microdruppeltjes tegen te houden. De suggestie dat een mondkapje met NEN-keurmerk een degelijke ondersteunende bescherming zou bieden tegen het verspreiden van COVID-19 is dus misleidend.

Maar ook in die gevallen waar virusdeeltjes zich wel via druppels verspreiden, biedt het NEN-keurmerk niet per sé bescherming. Druppels zijn geen virussen. Waar het NEN in haar documentatie geen aandacht aan besteedt, zijn de gevolgen van het steeds opnieuw gebruiken van de zogenoemde ‘goede’ mondkapjes. Wanneer druppeltjes zich ophopen in een mondkapje, zal dit verzadigd raken met vocht, slijm, celresten, bacteriën, virusmoleculen etc. en juist een ondermijnende werking hebben op de gezondheid. Praktijkdeskundige Roger Koops legde onlangs gedetailleerd uit dat dragers van mondkapjes hierdoor een potentiële bron van virusbesmetting vormen. Zij vergroten niet alleen het risico op besmetting voor zichzelf, maar ook voor de mensen om hen heen.

Over andere schadelijke gevolgen van mondkapjes hebben we het dan nog maar niet. De enige zekerheid die de consument bij aanschaf van een mondkapje heeft, is dat deze géén bescherming biedt tegen het verspreiden van COVID-19, maar wel bijdraagt aan de kans op een verslechterde gezondheid.

[1] Zie bijvoorbeeld https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21094184/, https://www.nature.com/articles/d41586-020-02058-1, https://www.pnas.org/content/117/26/14857, https://www.youtube.com/watch?v=zvqoQn7R-pE, en https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32721875/